دیکلوفناک و مرگ کرکس های هند
دیکلوفناک و مرگ کرکس های هند
از ابتدای دهه نود میلادی تا سال ۲۰۰۷ جمعیت ۳ گونه از ۹ گونه کرکس موجود در شبه‌قار‌ه هند تا میزان بی‌سابقه‌ای بین ۹۷ تا ۹۹/۹ درصد دچار کاهش گردید. در مطالعات انجام شده مشخص شد مصرف داروی دیکلوفناک دلیل این کاهش جمعیت بوده است. دیکلوفناک از طریق لاشه حیوانات اهلی از جمله الاغ و گاو وارد چرخه غذایی کرکس ها شده و با توجه به حساسیت بسیار بالای این پرندگان نسبت به این دارو به سرعت موجب مرگ آنان گردیده است. در آن زمان در بسیاری از مناطق هند برای اینکه حیوانات اهلی بیشتر کار کرده و درد کمتری احساس کنند، دامداران از داروی دیکلوفناک استفاده می‌کردند.
دال کفل‌سفید پرشمارترین کرکس هند که جمعیت آن در دهه ۱۹۸۰ حدود ۸۰ میلیون برآورد می‌شد، در طول ۱۵ سال ۹۹٫۹ درصد کاهش جمعیت داشت و در آستانه انقراض قرار گرفته‌است. با از بین رفتن کرکس‌ها و باقی ماندن لاشه‌ها، آلودگی‌های مربوط به وجود لاشه افزایش یافت و بعد از چند سال سگ‌ها و در مرتبه بعدی موش‌ها جای کرکس‌ها را گرفته و جمعیت آن‌ها به شدت افزایش یافت. افزایش جمعیت سگ‌های ولگرد باعث افزایش شیوع هاری و رفتارهای تهاجمی در آن‌ها می‌شد؛ به‌طوری‌که سالانه ۲۰ هزار نفر در هند بر اثر بیماری هاری کشته می‌شوند. تلاش برای محدود کردن جمعیت سگ‌های ولگرد به این دلیل ناموفق مانده که کاهش جمعیت سگ‌ها بلافاصله با افزایش جمعیت موش‌ها همراه می‌شود که رقیب غذایی و شکارچی مستقیم خود را از دست داده‌اند.
نابودی کرکس‌ها حتی باعث افزایش حملات پلنگ به دام‌های اهلی و ورود آن‌ها به روستاها و کشته شدن انسان‌ها بر اثر حمله پلنگ نیز شده‌است. چرا که با افزایش شدید جمعیت سگ‌های ولگرد، سگ‌ها یک طعمه اصلی برای پلنگ شده‌اند و پلنگ‌ها برای شکار آن‌ها وارد روستاها می‌شوند و در آنجا احتمال دارد به دام‌های اهلی هم حمله کنند. این موضوع حتی جمعیت پلنگ‌ها را نیز در خطر قرار داده، چون آن‌ها نیز در مقابل هاری آسیب‌پذیر هستند. هرچند در سال‌های اخیر مصرف دیکلوفناک دامی ممنوع شده، اما کرکس‌ها فقط سالی یک جوجه بزرگ می‌کنند و در بهترین شرایط ممکن هم ده‌ها سال طول می‌کشد تا جمعیت آن‌ها به میزان مورد نیاز برگردد.
در پاکستان و نپال نیز پرندگان توسط دیکلوفناک از بین رفته اند.
